Ticari Kazancın Tespiti

Ticari Kazancın Tespiti

Ticari Kazancın Tespiti:

Ticari kazanç TAHAKKUK esasına göre vergilendirilir. Tahakkuk esasına göre bir işlemden kaynaklanan alacak tahsil edilmese dahi eğer kesinleşmiş; yani karşı taraftan istenebilir hale gelmişse tahsil edilmesi beklenmeden beyan edilecektir.
Ticari Kazanç Tespiti Gerçek Usul ve Basit Usul olmak üzere iki şekilde tespit edilir. Gerçek usulde tespit Bilanço ve İşletme hesabı esası olmak üzere iki şekilde tespit edilir. Bilanço Esası :
Kimler Bilanço Esasına Tabidir?
Bu usulde tespit edilen ticari kazanç, 1. sınıf tüccarların kazancıdır. Kimlerin 1. sınıf tüccar sayılacağı, VUK’un 177. maddesinde 6 bent halinde açıklanmıştır. Aşağıda bunlardan üç tanesi örnek olarak alınmıştır:
1) Her türlü ticaret şirketleri; Ticaret şirketlerinden; anonim şirketler, limitet şirketler, paylı komandit şirketler daha sonra incelenecek olan kurumlar vergisi mükellefi olarak vergiye tabi tutulmaktadırlar. (Adi şirketler alış-satış tutarına göre farklı değerlendirilmektedir.)
2) Kendi istekleri ile bilanço usulünde vergilendirilmeyi talep edenler.
3) Satın aldıkları malları olduğu gibi veya işledikten sonra satan ve yıllık alımlarının tutarı veya yıllık satış tutarları 177.maddede aşanlar
Bilanço Esasında Ticari Kazancın Tespitinde Esas Alınan Defterler:
Defter-i Kebir
Yevmiye Defteri
Envanter ve Bilanço Defteri Bilanço esasına göre ticari kazanç, teşebbüsdeki öz sermayenin hesap dönemi sonunda ve başındaki değerleri arasındaki müsbet farktır. Bu dönem zarfında sahip veya sahiplerce: 1. İşletmeye ilave olunan değerler bu farktan indirilir; 2. İşletmeden çekilen değerler ise farka ilave olunur.
D.S. Özsermaye – D.B. Özsermaye + Çekilen Değerler – Eklenen Değerler
İşletme Hesabı Esası: Ticari kazancın gerçek usulde ikinci tespit şekli, işletme hesabı esasıdır.
Kazancı bu usule göre tespit edilenler 2. sınıf tüccarlardır
2. sınıf tüccarlar, birinci sınıf tüccarların sayıldığı VUK 177. madde dışında kalan tüccarlardır.
İşletme hesabında vergilendirilenler, bundan sonra incelenecek olan basit usulde vergilendirilme sınırlarının da üstünde olan işletmelerdir.
Kazancı bu esasta tespit edilenler, yalnızca işletme defteri tutarlar. İşletme defterinin sol tarafına giderler; sağ tarafına ise hasılat kaydedilir.
NOT: İşletme esasında vergilendirme için, 1. sınıf tüccarlara ilişkin büyüklüklerin aşılmaması gerekir. Belirlenen bu
miktarların aşılması durumunda 1. sınıfa (bilanço esasına) geçiş söz konusu olacaktır.
İşletme esasında vergilendirilen mükellef örnekleri; ticaretle uğraşan bakkal, manav, kasap gibi işletmeler
yanında; berber, terzi, tamirci, fotoğrafçı gibi sanat erbabı oluşturmaktadır.
İşletme hesabı esasına göre ticari kazanç, bir hesap dönemi içinde elde edilen hasılat ile giderler arasındaki müspet farktır.