Tam ve Dar Mükellefiyet:
Tam ve Dar Mükellefiyet:
Tam ve Dar Mükellefiyet::
Kurumlardan, kanuni ve \veya iş merkezleri Türkiye’de bulunanlar, tam mükellef olarak gerek Türkiye içinde
gerekse Türkiye dışında elde ettikleri kazançların tamamı üzerinden vergilendirilecektir.
Kanuni merkezden maksat, vergiye tabi kurumların kuruluş kanunlarında, tüzüklerinde, ana statülerinde veya
sözleşmelerinde gösterilen merkezdir.
İş merkezi ise, iş bakımından işlemlerin bilfiil toplandığı ve yönetildiği merkezdir.Kanuni ve iş merkezlerinden her ikisi de Türkiye’de bulunmayanlar ise dar mükellef olarak sadece Türkiye’de
elde ettikleri kazançları üzerinden vergilendirilecektir.
Muafiyetler:
Kurumlar Vergisi Kanununun bu bölümünde pek çok devlet kurumunun Kurumlar Vergisinden muaf olduğu
açıklanmıştır. Öneminden dolayı sadece kooperatiflere değinilecektir.
Kooperatifler:
Kooperatiflerin kurumlar vergisinden muaf olmasının şartları;
1. Ana sözleşmelerinde sermaye üzerinden kazanç dağıtılmaması
2. Yönetim kurulu başkan ve üyelerine kazanç üzerinden pay verilmemesi
3. Yedek akçelerin ortaklara dağıtılmaması
4. Sadece ortaklarla iş görülmesine
Yapı kooperatiflerinin muaf olabilmesi için ayrıca ek olarak kuruluşundan inşaatın bitim tarihine kadar:
• Yönetim ve denetim kurullarında, söz konusu inşaat işlerini kısmen veya tamamen üstlenen gerçek kişilerle
tüzel kişi temsilcilerine veya bunlarla ilişkili olduğu kabul edilen kişilere veya yukarıda sayılanlarla işçi ve
işveren ilişkisi içinde bulunanlara yer vermemeli
• Yapı ruhsatı ile arsa tapusu kooperatif tüzel kişiliği adına tescil edilmiş olması gerekir.
NOT : Tüketim kooperatifleri
Taşımacılık kooperatifleri
İstisnalar:
a. İştirak Kazançları İstisnası:
Dar veya tam mükellef kurumların; tam mükellefiyete tabi başka bir kurumun sermayesine katılmaları nedeniyle elde
ettikleri kazançlar Kurumlar Vergisinden istisnadır.
Bu istisnanın amacı çifte vergilendirmeyi önlemektir.
b. Yurt dışı iştirak kazançları istisnası:
Kanuni ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayan anonim ve limited şirket niteliğindeki şirketlerin sermayesine iştirak
eden kurumların , bu iştiraklerinden elde ettikleri iştirak kazançları belli şartları taşıması koşuluyla vergiden istisna
edilmiştir.
c. Tam mükellef anonim şirketlerin yurt dışı iştirak hisselerini elden çıkarmalarına ilişkin istisna
d. Emisyon primi istisnası
e. Taşınmazlar, iştirak hisseleri, kurucu senetler, intifa senetleri ve rüçhan hakları satış kazancı istisnası:
Kurumların, en az iki tam yıl süreyle aktiflerinde yer alan taşınmazlar ve iştirak hisseleri ile aynı süreyle sahip
oldukları kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan haklarının satışından doğan kazançların % 75'lik kısmı ile aynı
süreyle aktiflerinde yer alan taşınmazların satışından doğan kazançların %50 ‘lik kısmı vergiden istisnadır. Bu
istisnadan satışın yapıldığı yıl yararlanılır.
f. Türkiye’de kurulu fonlar ile yatırım ortaklıklarının kazançlarına ilişkin istisna
g. Bankalara ve Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonuna tanınan istisna
h. Kurumların yurt dışında bulunan iş yerleri veya daimi temsilcileri aracılığıyla elde ettikleri belli şartları
taşıyan kurum kazançlarına ilişkin istisna
ı. Yurt dışında yapılan inşaat, onarım, montaj işleri ile teknik hizmetlerden sağlanan kazançlarda istisna
j. Eğitim ve öğretim işletmeleri ile rehabilitasyon merkezlerinin işletilmesinden elde edilen kazançlara
ilişkin istisna :
Faaliyete geçilen dönemden itibaren 5 Hesap Dönemi Kurumlar Vergisinden istisna olacaktır.
k. Kooperatiflerde Risturn Kazançları İstisnası
Tüm Kooperatif ortaklarının yönetim gideri karşılığı olarak ödedikleri paralardan harcanmayarak iade edilen kısımlar
kurumlar vergisinden istisnadır.
Ayrıca,
• Tüketim kooperatiflerinde, ortakların kişisel ve ailevi gıda ve giyecek ihtiyaçlarını karşılamak için satın
aldıkları malların değerine,
Kurumlar Vergisinden muaf değildir.
• Üretim kooperatiflerinde, ortakların üreterek kooperatife sattıkları veya kooperatiften üretim faaliyetinde
kullanmak üzere satın aldıkları malların değerine,
• Kredi kooperatiflerinde, ortakların kullandıkları kredilere, göre hesapladıkları risturn vergiden istisnadır.
Bu risturnların ortaklara dağıtımı kar dağıtımı sayılmaz. Tüketim kooperatiflerine ilişkin haklar korunmuş, üretim ve
kredi kooperatiflerine tanınan risturn istisnası 2018 yılında kaldırılmıştır.
Risturn istisnasının tutarı şu şekilde hesaplanır:
(Ortaklarla yapılan iş hacmi / Genel iş hacmi) X Kar
ÖRNEK: Bir kooperatifin ortaklarla yapılan iş hacmi 5000 TL , genel iş hacmi 6000 TL , gelir gider fazlası 3000 TL ise
bu kooperatifin yararlanacağı risturn istisnası ne kadardır?
RİSTURN İSTİSNASI :
????????????????
????????????????
* 3000 = 2500 RİSTURN İSTİSNASI