Şirket ortaklarının, ortak olduğu şirketlerde “ortaklık” sıfatından ötürü kimi hakları bulunmaktadır. Bunların başlıcaları genel kurula katılma ve oy kullanma, kar payı, rüçhan, inceleme-bilgi almadır. Ortakların bu haklar dışında şirketle olan ilişkileri, üçüncü kişilerin şirketle olan ilişkilerinden farksızdır. Dolayısıyla şirket ortaklarının şirketle olan ilişkilerinde, üçüncü kişiler ile diğer bir deyişle şirketle ilişkisi olmayan bir kişi ile şirket arasında nasıl bir işlem yapılacak ise aynı esaslar uygulanmalıdır. Bu durum kısaca “emsallere uygunluk”[1] olarak ifade edilmektedir.
Ortakların, sıfatlarından-ilişkilerinden ötürü ortak olduğu şirketleri ile olan mal alımı-satımı, borç para alma-verme işlemlerinde genellikle emsallere uygun hareket edilmeyerek vergi kaybına sebebiyet verildiği çok sık rastlanılan bir durumdur. Örneğin ilişkisiz kişiye satılmayacak düşük bir bedelle ortağa mal satışı ya da hizmet temini veya ortağa faizsiz borç verilmesi gibi. Bu durumun oluşturacağı vergi kaybının önüne geçebilmek için vergi kanunlarında “Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı” düzenlemeleri yer almaktadır. Bu düzenlemelerin amacı, ilişkili kişilerle mal veya hizmet alım ya da satımında bulunan gerçek kişi ve kurumların gelirlerinin tam ve doğru olarak beyan edilmesini sağlamak ve transfer fiyatlandırması yoluyla vergi matrahının aşındırılmasına engel olmaktır.
Yasal düzenlemeler uyarınca bir şirket kayıtlarında ortaklarından alacaklı (ortaklarını finanse etmiş) gözüküyorsa, şirketin finansman temini karşılığında emsaline uygun olarak faiz hesaplayarak bunu gelir yazması gerekmektedir. Yine faizin üzerinden KDV’nin hesaplanarak[2] (borç para alıp verme işinin esas iştigal konusu olarak yapılması ve lehe para alınması halinde bu işlem banka ve sigorta muameleleri vergisine tabi olacak) beyan edilmesi gerekmektedir. Hesaplanan faiz ve KDV’nin (fatura kesilmek suretiyle) ortakların cari hesabına eklenmesi gerekmektedir. Aksi halde eklenmeyen tutarlar dağıtılmış kâr payı sayılarak, kâr dağıtımı stopajı söz konusu olabilir.
Peki süresinde ödenmemiş sermaye borcu ortaklardan alacak olarak dikkate alınıp, vergi yasaları uyarınca alacaktan faiz alınmadığı gerekçesiyle cezalı vergi tarhiyatlarına konu edilebilir mi?
İLETİŞİM İÇİN İRTİBAT NO: 0554 763 63 39
VERGİ UZMANI : MANSUR ACAR