Ombudsmanlık kurumu bu isimle ilk defa 1713 yılında İsveç’te uygulamaya konulmuştur. Ombudsmanlık,
Türkiye’de 2010 yılında yapılan referandumla birlikte Kamu Denetçiliği Kurumu adı altında Anayasal bir
kurum halini almıştır. Anayasanın 74’üncü maddesi uyarınca “Kamu Denetçisine başvurmak” anayasal bir
hak olarak tanımlanmıştır.
6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu ile 2012 yılında Kurumun teşkilat yapısı şekillendirilmiş,
ardından kurumsallaşma çabaları içine girilmiştir. Kurum, 29/03/2013 tarihinden itibaren şikâyet kabul
etmeye başlamak suretiyle gerçek anlamda faaliyete geçmiştir. Dolayısıyla, pek çok ülkede yüzyılları aşan uzun
bir tarihi geçmişe sahip olan Ombudsmanlık kurumu, ülkemizde 6 yıldır faaliyette bulunan yeni ve genç bir
yapıyı temsil etmektedir.
Kamu Denetçiliği Kurumuna başvurma hakkı, etkin işlemesi halinde, vergi idaresi-mükellef-vergi yargısı
açısından etki doğurabilecek önemli ve yeni bir hak arama yoludur. Bu hak arama yolunun etkin işlemesi,
demokratik vergilendirme taleplerini güçlendirecek, vergi alanındaki hak ihlallerini azaltacaktır.
Gelişmiş ülke örnekleri dikkate alındığında bu kurumlar, vergilendirmede insan haklarına uygunluğu
güçlendirici etkide bulunmaktadır. Bu nedenle, ülkemizde Kamu Denetçiliği Kurumunun sonuç veren
arabuluculuğu gerçekleştiğinde, vergi idaresi ile mükellef arasındaki bazı ihtilafların yargı aşamasına geçmeden
çözülmesi söz konusu olacak, vergi yargısı üzerindeki yük azalacak ve vatandaşın devlete olan güveni
perçinlenecektir.
Mükelleflerin, taraf oldukları vergisel nitelikli işlemler ile vergi idare ve çalışanlarının eylem, tutum ve
davranışlarından kaynaklı sorunlar veya hak ihlalleri konusunda Kamu Denetçiliği Kurumuna başvurma
hakları bulunmaktadır.
Nitekim 29 Mart 2013 tarihi itibariyle şikâyet başvuruları almaya başlamış olan Kurumun Yıllık Raporları ve
internet sitesinde yayımlamış olduğu Karar örnekleri incelendiğinde, vergilendirme ve vergisel işlemlere temas
eden konularda da “tavsiye” ve “ret” kararlarının yer aldığı görülmektedir.
Mükelleflerin, Kamu Denetçisine başvurma hakkını kullanırken 6328 sayılı Kanun ve ilgili ikincil mevzuatta
öngörülen bir takım usul ve esaslara uymaları gerekmektedir. Yine ilgili mevzuatta hakkın kullanımı ile ilgili
yer alan süre tahditlerine de riayet edilmesi icap etmektedir.