İç denetim ne değildir?

• Öncelikle iç denetim, “iç kontrol” değildir. Yukarıda açıkladığımız gibi, iç kontrolü kısaca “tedbir” şeklinde tarif edebiliriz. İç denetim ise, bu tedbirlerin, yani iç kontrollerin, etkinliğini denetleyen ve bu konuda güvence veren bir faaliyettir. Özünde, iç denetim de iç kontrol sisteminin bir unsurudur ve bir kurumda iç denetimin olması iç kontrol sistemini güçlendirir. İç kontrollerin sahibi ve uygulayıcısı, ilgili süreç sahibi birimler, üst yönetim ve çalışanlardır. Yönetim kurulu ise, iç kontrollerin etkinliğini gözetlemekle sorumludur.
• İç denetim sadece mali denetimden ibaret değildir. İç denetim, kurumun ihtiyacına uygun olarak; mali denetim yanında, operasyonel, uyum, bilgi sistemleri, performans denetimi gibi çeşitli denetimler yürütür.
• Vergi hesaplamalarının, muhasebe kayıtlarının ve finansal raporlamanın doğru bir şekilde yapılmasını sağlayan, yeminli mali müşavirlerin ve serbest muhasebeci ve mali müşavirlerin yaptıkları çalışmalar da iç denetim değildir.
• Diğer taraftan, şirketlerde yürütülen kalite, yalın yönetim gibi çalışmalar da, iç denetim değildir. Bu faaliyetler; süreçlerin iyileştirilmesini, kalitenin artırılmasını hedefleyen çalışmalardır.
• İç denetim teftişten de farklıdır. Teftiş, daha ziyade geçmişe yönelik ve uyum denetimi ağırlıklıdır. Oysa iç denetim, uyum denetiminden ziyade, proaktif bir şekilde hataların ortaya çıkmasını önleyecek şekilde çalışır, geleceğe dönüktür ve risk ve kontrol odaklıdır.
• İç denetim, dış denetimden de farklıdır. Dış denetim, finansal raporlama süreçlerinin doğruluğuna ilişkin olarak, firma dışından, bağımsız denetçiler tarafından yürütülür. Dış denetimin esas amacı, firma dışındaki paydaşlara güvence sağlamaktır.
• Bir diğer husus ise, iç denetimin ana görevi soruşturma yapmak değildir. İç denetim güvence ve danışmanlık faaliyetidir. Ancak iç denetim, bağımsız ve objektif olduğu için, üst yönetim ve yönetim kurulunun isteği üzerine veya denetimlerde tespit edilen usulsüz işlemler nedeniyle, inceleme ve soruşturma faaliyeti yürütür. Soruşturma faaliyetleri, kişisel sorumluluğu saptamaya yöneliktir ve iç denetimden farklıdır. İç denetim birimlerinin, iç denetim yanında, soruşturma faaliyetlerini de yürütmesi bazı zorluklara yol açmaktadır. İç denetçilerin süreç sahiplerinin karşısına, hem denetçi, hem de soruşturmacı olarak çıkması, süreç sahibinin denetçiden çekinmesine ve onunla rahat bir şekilde iletişim kurmasına engel olabilmektedir. Bu nedenle, iç denetim birimi içerisinde, soruşturma faaliyetleri de yürütülüyorsa, bu olumsuz etkilerin minumuma indirilmesini sağlamak amacıyla, soruşturma yapacak personel belirlenerek, mümkünse sadece bu personelin soruşturmaları yürütmesi uygun olacaktır.